Wirtualny KNURÓW - Strona główna Wirtualny KNURÓW
Forum dyskusyjne
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Dendrologiczne osobliwości Knurowa

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Wirtualny KNURÓW Strona Główna -> Historia
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
ESTEAM



Dołączył: 02 Lut 2009
Posty: 202
Skąd: Szczygłowice

PostWysłany: Wto Lis 09, 2010 1:57 am    Temat postu: Dendrologiczne osobliwości Knurowa Odpowiedz z cytatem

Hmm. tak się zastanawiałem, czy powinienem zamieszczać ten tekst tu na forum, ale ostatecznie postanowiłem to zrobić, linkiem nie uraczę, bo mam go na dysku. Po przeczytaniu tego artykułu "Czy gmina górnicza może być gminą przyjazną środowisku?" na tej stronie http://www.wirtualnyknurow.pl/szufla4.htm Tekst który zamieszczam jest dość długi, ale traktujący naszą knurowską przyrodę w bardzo ciekawy sposób, jeżeli admin uzna za stosowne to może go zamieścić na głównej stronie portalu, tu zapewne zniknie po niedługim czasie, a warto go przeczytać. Być może "Nasi" już nowo wybrani radni wraz z nowo wybranym Prezydentem się tym zainteresują, jak to się mówi "Cudze chwalicie, swego nie znacie"

DENDROLOGICZNE OSOBLIWOŚCI KNUROWA
Aleksander Żukowski (Czerwionka-Leszczyny)

Miasto Knurów jest położone w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, w powiecie gliwickim. Składa się z 3 dzielnic: Knurowa, Krywałdu i Szczygłowic, sąsiaduje z Czerwionką-Leszczynami, Pilchowicami, Gliwicami i Gierałtowicami.
Knurów należy do najmniejszych terytorialnie gmin regionu. Zajmuje powierzchnię 32 km2, zamieszkiwaną przez około 45 tys. ludzi. Miasto ma charakter przemysłowy, zdominowany przez górnictwo węgla kamiennego. Lasy w Knurowie zajmują 13 km2, a użytki rolne 7 km2.
Zachodnie rubieże miasta, a ściślej część dzielnicy Szczygłowice na lewym brzegu Bierawki, położona jest w granicach Parku Krajobrazowego
Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. Wytyczenie granicy parku wzdłuż rzeki bez jakichkolwiek korekt, spowodowało objęcie ochroną m.in. terenu wielkomiejskiego osiedla oraz KWK „Szczygłowice”. Ten problem zasługuje na uwagę i granice powinny być skorygowane.
Konsekwencją silnego uprzemysłowienia miasta są widoczne przekształcenia środowiska naturalnego, przybierające w wielu miejscach formy dewastacji. W krajobrazie miasta dominują szyby i kominy górnicze oraz wysokie budynki mieszkalne.
Dolina rzeki Bierawki jest zdeformowana na skutek osiadania gruntu wywołanego szkodami górniczymi oraz podnoszeniem brzegów z zastosowaniem skały płonnej. Szczególnie wyraźnie tragizm środowiska naturalnego w Knurowie widoczny jest na terenach leśnych. Rozległe niecki powstałe z osiadania wypełnione mętną wodą z kikutami martwych drzew nikogo w tym mieście nie dziwią. Wszak są to tereny intensywnej eksploatacji węgla! Wpływ negatywnych czynników, mimo wszystko, nie pozbawią całkowicie Knurowa jego wartości przyrodniczych. Przeprowadzone przeze mnie penetracje terenu w latach 1998-2000 dowiodły istnienia kilkunastu cennych obiektów dendrologicznych, a także innych obiektów przyrodniczych na terenie miasta. Wyniki tych obserwacji i poszukiwań są niejednokrotnie zaskakujące. Okazało się bowiem, iż do schyłku XX wieku na obszarze tak zdominowanym i zdegradowanym przez przemysł wydobywczy przetrwały okazałe drzewa i wartościowe enklawy leśne ze stanowiskami chronionych gatunków roślin. Przez ponad sto lat egzystowały w warunkach zagrożenia, w sąsiedztwie hut, kopalń i koksowni. Wzrastały na gruncie dotkniętym szkodami górniczymi, korzystały ze skażonej wody i powietrza, a jednak przetrwały do dziś.

Najstarszą enklawą okazałych drzew w centrum Knurowa jest niewielki park otaczający budynek siedziby Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa przy KWK „Knurów”. Jest to pozostałość po parku dworskim, założonym w II połowie XIX w. przy dworze zbudowanym w 1853 r. przez Gustawa Paczyńskiego. Rosną tam buki, lipy drobnolistne, robinie, graby pospolite, klon srebrzysty. Na uwagę zasługuje lipa drobnolistna o obwodzie 362 cm i wysokości 21 m. Na wysokości 2 m krótki odziomek dzieli się na trzy pnie. Przed kilkoma laty w koronie drzewa wykonano cięcia korekcyjne i odciążające. Ozdobą parku jest pokaźna surmia zwyczajna, wyróżniająca siê dużymi, sercowatymi liśćmi. W sąsiedztwie parku, wokół budynku dyrekcji kopalni rośnie kilka młodych kasztanów jadalnych. Dzięki egzotycznemu wyglądowi liści i dekoracyjnym kwiatostanom, drzewa te stanowią wyszukaną ozdobę w centrum miasta. W Polsce do niedawna uprawiano kasztany w parkach i kolekcjach dendrologicznych. Ostatnimi laty rosnącą popularność drzew egzotycznych przyczynia się do uprawy kasztanów w przydomowych ogródkach i na terenach zieleni miejskiej. Przy ul. Dworcowej, w sąsiedztwie charakterystycznych dla starej części Knurowa familoków kolonii robotniczej, rosną trzy platany klonolistne o obwodach pni 278, 300 i 321 cm; wysokość drzew sięga 21 m. Najgrubsze z nich ma dziuple w odziomkowej części pnia. Na wszystkich platanach widoczne są ślady po niefachowo obciętych dolnych gałęziach. Platany należą do najrzadziej spotykanych drzew ozdobnych w centrach górniczych miast na Śląsku.

W dzielnicy Krywałd na uwagę zasługuje wielopniowy okaz cisa pospolitego, rosnący obok bramy ZTS Krywałd-Erg. Przy ul. Zwycięstwa,
u wjazdu na teren prywatnej posesji rośnie okazały dąb czerwony o obwodzie 326 cm i wysokości 26 m.



Najciekawszą dendrologicznie dzielnicą Knurowa są Szczygłowice.
Ostoje drzew o pomnikowych wymiarach zachowały siê tam na peryferiach miejskiej zabudowy oraz na terenach leśnych w granicach administracyjnych miasta.

Szczygłowice przed laty były wsią, dopiero w 1951 r. wraz z Krywałdem zostały włączone do Knurowa. Ten fakt tłumaczy występowanie kilkusetletnich drzew w bezpośrednim sąsiedztwie młodego, wielkomiejskiego osiedla.

Grupę sędziwych dębów szypułkowych podziwiać można w pobliżu drogi
do Wilczy, przy zachodniej granicy miasta. Malownicze dęby rosną tam na brzegach doliny niewielkiego potoku, lewobrzeżnego dopływu Bierawki. Najgrubszy egzemplarz znajduje się po prawej stronie Alei Piastów, tuż obok skrzy¿owania dróg do Książenic i Wilczy. Drzewo ma krótki odziomek, dzielący się na dwa pnie na wysokości ok. 4 m. Korona jest zwarta i wysoko osadzona. W odziomku rozwija się głębokie wypróchnienie w miejscu po odłamanym trzecim pniu. Obszerną dziuplę wypełnia gruz. Spomiędzy pni wyrasta młody krzew bzu czarnego. Na jednym z pozostałych pni widać rozległy ubytek kory. Widoczne są też ślady po usuniętych konarach. Obwód pierśnicowy dębu wynosi 509 cm. Od 1981 r. drzewo to, jako jedyne w Knurowie, ma status pomnika przyrody.

Dolina potoku na granicy Szczygłowic jest najwiêkszą w Knurowie ostoją starych dębów szypułkowych. Po przeciwnej stronie doliny, przy narożniku ogródków działkowych, rośnie drugi co do wielkości dąb w tej grupie. Jego obwód wynosi 415 cm. Na uwagę zasługuje silnie rozrośnięta nasada pnia i asymetrycznie rozwinięta korona. Na brzegach doliny rośnie
jeszcze około 20 dębów szypułkowych. Pnie po wyciętych drzewach wskazują, iż dębów było tu niegdyś więcej. To co pozostało, nadal
przedstawia dużą wartość przyrodniczą. Dziwi zatem fakt, iż otoczenie najgrubszego dębu przypomina raczej śmietnik niż teren zieleni
miejskiej. Chwasty, śmieci i szkło – czy w takim otoczeniu musi żyć najstarszy świadek historii Knurowa?




W starym parku dworskim (obecnie park NOT) zachował się bogaty wielogatunkowy starodrzew. Tworzą go lipy drobnolistne, klony pospolite, graby, dęby, robinie. Wyróżnia się grupa okazałych sosen wejmutek. Najgrubszym drzewem jest sędziwy dąb szypułkowy o obwodzie 472 cm i wysokości 31 m. Drzewo rośnie na placyku pośrodku parku. Przed laty
założono na drzewie podwieszony balkon z balustradą
, z którego korzystali spacerowicze, a także orkiestra grająca podczas organizowanych w parku festynów. Pozostałości tej konstrukcji, stanowiącej wątpliwe wyróżnienie dla starego dębu, widoczne są na drzewie do dziś. Na konarach zauważyć można resztki pierścieni mocujących podesty, w koronie zaś widać zardzewiałą lampę umocowaną do pnia.
Masywny pień drzewa posiada rozbudowaną szyję korzeniową. Na wysokości 4-5 m dzieli się na trzy główne pnie, utrzymujące równomiernie
rozwiniętą koronę. Widoczne są ślady po obciętych konarach oraz betonowa plomba w pniu.

Najciekawszą enklawą przyrodniczą w całym mieście jest uroczysko „Kowacz”, położone na granicy Szczygłowic i sołectwa Książenice w gminie Czerwionka-Leszczyny. Wchodzi ono w skład większego kompleksu leśnego „Proboszcz” i pod taka nazwą jest częściej wymieniane w publikacjach. Nazwa „Kowacz” ma charakter patronimiczny, wskazuje nazwisko dawnego właściciela tego lasu. Uroczysko obejmuje zaledwie 10 ha naturalnych lasów lęgowych zlokalizowanych w dolinie Potoku Książenickiego. Uroczysko jest ostoją ciemiężycy zielonej, której liczebność ocenia się tam na ok. 1000 osobników. Atrakcją tej enklawy jest stary dąb szypułkowy rosnący w niewielkim fragmencie grądu, zajmującym wysoko wzniesiony brzeg doliny. Dąb ten ma 460 cm obwodu i 26 m wysokości. Bardzo rzadko na terenach leśnych użytkowanych gospodarczo, spotyka się tak okazałe dęby.



W uroczysku licznie występują stare olchy, tworząc czasem imponujące zrosty, liczące po kilka dorodnych osobników. Łączny obwód największego
zrostu olch sięga u podstawy 455 cm. O uroczysku „Kowacz” mówiono przed kilkunastu laty, że ścieżki wydeptują tam tylko zwierzęta, a człowiek rzadko zapuszcza się w tę podmokłą krainę, bronioną przez roje
komarów. Sytuacja jednak się zmieniła. Eksploatacja węgla kamiennego przez pobliską kopalnię „Szczygłowice” spowodowała osiadanie gruntu na
rozległym obszarze. Powstałe w niecce zalewisko z ka¿dym rokiem powiększa swój zasięg, wdzierając się do doliny potoku i zatapiając uroczysko. Niemą pamiątką po dorodnych dębach i wielopniowych olchach
są dziś sterczące z wody kikuty martwych drzew. W pozostałej części nasila się penetracja ze strony ludzi, głównie wędkarzy oraz mieszkańców osiedla w Szczygłowicach. Ślady ognisk, śmieci, wydeptane
ścieżki odbierają uroczysku jego pierwotny charakter. Wiele wskazuje na to, że „Kowacz” w ciągu kilku lub kilkunastu lat zniknie z powierzchni
ziemi, a w najlepszym przypadku bardzo silnie zubożeje.

Kolejną ciekawostką Szczygłowic są morwy białe rosnące obok stacji kolejowej. Wzdłuż ulicy Ściegiennego rośnie rzędem 12 morw o obwodach
wynoszących przeciętnie 120-140 cm i wysokości 3-4 m. Najgrubszy egzemplarz ma 154 cm obwodu. Drzewa te niską, dekoracyjną formę zawdzięczają regularnym zabiegom ogławiania, które jednak osłabiają ich kondycję zdrowotną. Widoczne są liczne oznaki starzenia się: wydzielający się susz, ubytki drewna i korowiny, a nawet otwarte wypróchnienia kominowe. Jak wynika z relacji mieszkańców tej morwowej ulicy, z drzew pozyskiwano niegdyś liście dla niewielkiej hodowli jedwabnika.
Znamienne, że szczygłowickie morwy rosną w sąsiedztwie stacji kolejowej. Morwy białe o zbliżonym wieku i rozmiarach można też spotkać w pobliżu innych stacji kolejowych w tym regionie, np. w Czerwionce, Leszczynach, Mikołowie, Rydułtowach.

Wybitną osobliwością dendrologiczną Szczygłowic jest stary okaz olszy czarnej, rosnący na skarpie nad Potokiem Szczygłowickim, w pobliżu cmentarza. Dorodna, przysadzista olcha osiągnęła 17 m wysokości i 309 cm w obwodzie. Są to wymiary bardzo rzadko notowane u tego gatunku. Szczygłowicka rekordzistka ma pień monstrualnie rozszerzony u nasady i silnie zbieżysty. Na jego powierzchni występują guzy i zgrubienia. Wewnątrz pień jest pusty. Otwarte wypróchnienie kominowe sięga kilku metrów. Widoczne są też ślady wypaleń. Suche gałęzie w koronie występują nielicznie. Olchę tę *** jeszcze znaczna żywotność, lecz szybkie zastosowanie czynnej ochrony jest nieodzowne dla uratowania tego nadzwyczajnego osobnika.



Niniejszy tekst nie wyczerpuje tematu, wskazuje jedynie te osobliwości dendrologiczne Knurowa, które ze względu na swoje niepospolite walory przyrodnicze zyskały już znaczenie ponadlokalne. Miejmy nadzieję, że władze miasta zauważą na swoim terenie te godne ochrony drzewa i podejmą stosowne kroki celem nadania im statusu pomników przyrody.
Jeden zarejestrowany w Knurowie pomnik przyrody, to w stosunku do zachowanych jeszcze zasobów przyrody zbyt mało.

Podkreślić też trzeba, że przykład Knurowa przekonuje o potrzebie poszukiwania wartościowych pozostałości przyrodniczego dziedzictwa regionu równie¿ w gminach o najsilniej zdegradowanym środowisku przyrodniczym.
Nawet tam odnaleźć można osobliwości ze wszech miar godne ochrony.
_________________
Think ============"Dodaj trochę jadu do połowicznej prawdy, a będziesz miała prawdę absolutną."============ 2 man down
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Reklamiarz






Wysłany:     Temat postu: Reklama Google


Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Wirtualny KNURÓW Strona Główna -> Historia Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1

 
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach


Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
statystyka